تاریخچه و خصوصیات معماری اسلامی هنر عمران | معماری نواز
شبستان ها گرچه ممکن است با خطاطی عربی و آیه های قرآن بر دیوارها تزئین شده باشد، اما حاوی هیچ تصویری از انسان ها، حیوانات و شمایل روحانی نمی باشند. معمولاً مقابل ورودی شبستان، دیوار قبله است که مکان مورد تأکید بصری درون شبستان می باشد. مفهوم دقیق واژه معماری ریشه در واژه یونانی archi-tecture به معنای ساختن ویژه دارد, معماری اسلامی ساختنی که هدایت شده و همراه با آرخه باشد. اصولا منبر از دید ساختاری از دو مثلث مسطح در دو بدنه تشکیل می شد که در میان این دو ، یک ردیف پله قرار می گرفت که خطیب را به بالاترین قسمت که عرشه یا نشتگاه است می رساند. اما رفته رفته، بلندا و ریخت منبرها نیز دارای تغییرات گوناگونی شد.
تاثیرات معماری اسلامی
هویت معماری اسلامی در همه جهان با وجود تنوعات زبانی و تمدنی یکسان است و این تنوعات از چین تا اقیانوس اطلس با وجود تعددات فرهنگها دیده می شود. اگر چه رومیها و دیگر اقوام نیز دارای معماری بودند، اما معماری اسلامی ویژگی خاص خود را داشت. از دیگر ویژگیهای هنر معماری اسلامی تزئینات است که مسجد النبی به عنوان اولین بنای اسلامی دارای معماری اسلامی دارای این ویژگی بوده است. اگر چه در زمان نبی اکرم (ص) سقف آن از شاخه های نخل بود و با اتکا به عناصر تزئینی ساخته نشد، اما در زمان ولید بن عبدالملک معماری اسلام با استفاده از موزاییکهایی با رنگهای بسیار زیبا و متنوع معنوی در آن به کار رفت.
بیشتر بخوانید : محراب مسجد (یکی از 7 عنصر اصلی معماری مسجد)
در داخل دیوار های ارگ اقامتگاه ها، اتاق هایی برای ذخیره لوازم، چاه ها، مساجد و تاسیسات دفاعی وجود دارد – همه چیز برای جلوگیری از محاصره طولانی مدت. مهم ترین قسمت این مجموعه بلوک ورودی عظیم است که در حدود سال ۱۲۱۳ ساخته شده است. یک پل سنگی تکیه داده شده روی هفت قوس از طریق خندق (اکنون خشک شده) به دو دروازه برجسته – دروازه مارها و دروازه شیرها منتهی می شود. در سال ۱۶۳۱ ممتاز محل، همسر سوم و مورد علاقه شاه جهان امپراطور مغول (سلطنت ۵۸۸-۱۲۸۸) هنگام تولد چهاردهمین فرزند دو قلوی خود درگذشت. امپراطور ویران شده، تاج محل ، یک مجموعه آرامگاه عظیم در کرانه جنوبی رودخانه یامونا (جامنا) را درخواست داد که در نهایت بیش از ۲۰ سال طول کشید.
اسلام عالی ترین شکل هنر را در معماری و بویژه معماری مساجد به نمایش گذاشته است ، از طریق معماری اسلامی ، جلوه هایی عظیم از شکوه اسلام عرضه می شود که هر بیننده ای را جذب کرده و تحت تأثیر قرار می دهد. معماری دوران اسلامی علاوه بر ظاهری زیبا ، باطنی عمیق و انسانی و با صفا دارد همچنین معماری این دوره ضمن رعایت دستاورد های علوم تجربی با روح و دل انگیز است به این معنا که حس، عقل و روح را تغذیه می کند . بعکس این بر ماست که هر یک، بنوبه خود ترتیب صحیح بوجود آمدن مناظر سطح کره زمین را سرپرستی و دیدبانی کنیم و هر یک از ما باید از دستها و مغز خود، سهم خود را در این وظیفه ادا کند.
ویژگی های سبک معماری اسلامی
تعاریف جامع تر، بیشتر معماری را شامل طراحی تمامی محیط مصنوع از طراحی شهری و طراحی منظر تا طراحی خرد جزییات ساختمانی و حتی طراحی مبلمان می دانند. در این قسمت قصد داریم تا برای درک بهتر سیک معماری اسلامی و این هنر اسلامی به معرفی ۸ مورد از برترین های معماری اسلامی در جهان بپردازیم و جزییاتی در مورد هر کدام توضیح دهیم تا بیشتر با آنها اشنا شوید. میانسرا یا حیاط یا صحن یکی از ویژگی های مهم در معماری اسلامی می باشد که به صورت مربع یا مستطیل بودند و هدف استفاده از آنها محلی برای بارگیری ،استراحت و باربندی کاروانسرا ها و جای گذاری حوضچه آب برای وضو و تطهیر مسافران مورد استفاده قرار می گرفت. در قرن دوازدهم هجری ایجاد قلعه در گذرگاهها به شیوه گذشته متوقف شد و پاسگاهها و سربازخانههایی به شیوه جدید احداث گردید.
- برخی از راستهها به عرضه کالاهای مخصوص اختصاص داشت؛ مانند بازار بزازها، کفاشها، زرگرها و آهنگرها.
- ایجاد کاخها به همین شیوه تا عهد نادر شاه (مانند کاخ خورشید کلات )وعهد قاجار (مانند کاخ صاحبقرانیه وشمس العماره )ادامه یافت.
- این ویژگیها همراه با تزئینات ظریف با کاشیهای زیبا و خوشنویسی شده، یک جلوه چشم نواز به سازههای اسلامی میبخشد.
- این تهاجم منجر به اقتباس از اشکال معماری ایرانی برای بناهای مذهبی اسلامی در ایران شد.